Trám có hai loại là trám đen và trám chua. Trám đen quả to như ngón tay cái, khi chín có mầu đen ánh, hình thoi dài, một đầu hơi nhọn, đem om, chấm với muối vừng, muối lạc ăn béo ngậy. Trám chua đem om kho cá là món ăn rất hấp dẫn.
Còn trám chua quả nhỏ hơn, khi chín có mầu vàng xám, hơi tròn múp hai đầu. Trám chua có nhiều giá trị, đem ướp làm ô mai là mặt hàng xuất khẩu được nhiều nước ưa chuộng. Khi kho cá người ta thường chọn mua trám nhà, quả to, mỡ, cùi dày.
Đem trám ngâm nước khoảng một, hai giờ rồi rửa, chà xát cho sạch nhựa. Nước đun sủi lăn tăn (Lưu ý không để nước sôi hẳn, nóng quá sẽ làm quả trám cứng, nước chưa sủi lăn tăn trám sẽ nhão, ăn mất ngon) cho trám vào chìm nước, đảo đều rồi nhắc xuống đậy vung kín cho nguội dần, vớt ra cho từng quả lên mặt thớt, lấy dao tách cùi, bỏ hột.
Chọn mua loại cá tươi ngon, mổ sạch ruột, cá bé để cả con, cá to xắt ra từng khúc, xếp vào xoong, cứ lượt cá, lượt trám, trên cùng là lượt cá. Tương ngon pha loãng, bảo đảm độ mặn vừa phải cho vào xăm xắp mặt cá, đun sủi rồi để nhỏ lửa cho cạn dần; khi nào nghe tiếng lẹt xẹt ở đáy xoong là được.
Trám kho với cá, vị chua của trám thấm vào làm cá mềm nục có vị giôn giốt chua, còn vị ngọt của tương, chất đạm của cá thấm vào trám làm mất vị chát, giảm vị chua, miếng trám mang lại vị chua ngọt, béo bùi. Cơm gạo tẻ ngon nấu vừa chín tới ăn với trám kho cá còn hơi nóng, cho ta một bữa ăn thật giản đơn, dân dã mà quá ngon miệng để lại nhiều ấn tượng khó quên về hương vị quê nhà.
Tổng hợp & BT: Bích Loan (NauNgon.com)